Каз белән Аккош

«Каз белән Аккош» татар әкияте | «Гусёнок и лебедёнок» татарская сказка. Балалар өчен татар әкиятләре.Татарские сказки для детей и малышей.Абдулла Алиш.

Очы-кырые күренмәгән болын уртасында зур бер күл булган. Тирәләре аның яшел кыяклар, шаулар камышлар белән капланган икән.

Бу күл буена кеше аягы бер дә басмаган, ул тирәләрдә аучыларның мылтыклары да шартламаган.

Шул тыныч күлдә аккош белән каз яшәгәннәр. Балык ашаганнар, су эчкәннәр, йомырка салганнар, бала чыгарганнар.

Җәйнең матур бер көнендә бу ике күрше үзләренең балалары турында сөйләшкәннәр. Киек каз әйткән:

— Улым ашны аз ашый, суны гына күп эчә! — дигән. Аккош әйткән:

— Минем балам бик яхшы ашый, зур үсә, — дигән. Каз үзенең бәбкәсен төрлечә сыйлап карый икән: тәмле-тәмле балыклар, яшел бакалар, татлы кыскычлар тотып китерә икән.

Баласы, үзе зур булса да, кулына кашык тотып ашамаган, әнисенең ашатуын көткән. Ашау аңа бик зур эш булган. Ашарга, эчәргә тотынса, ул тәмам йөдәп беткән. Ә дуга муен-аккош баласы кыстатып та тормый, кашыкны үзе тотып, азыкны кат-кат чәйнәп, тәмле итеп ашый икән. Вакытында йоклый, вакытында һавага чыга, уйный, шуңа күрә алма кебек кызарып, матур булып үсә икән.

Көннәрдән беркөнне киек каз белән аккошның балалары әниләренә килгәннәр дә:

— Әни, безгә велосипед алыйкчы! — дип үтенгәннәр.

— Ярый, барсак-барыйк, алсак-алыйк, — дигәннәр әниләре. Улларын иярткәннәр дә велосипед сатыла торган магазинга киткәннәр. Анда барып кергәннәр дә әниләре:

— Иптәшләр, безнең сөекле улларыбызга велосипед бирсәгезче! — дигәннәр. Шунда сатучылар йөгереп килгәннәр дә:

— Рәхим итегез, рәхим итегез! — дип, көмеш төсле ялтырап торган велосипедлар китереп биргәннәр. Шунда аккошның улына:

— Теләгәнеңне сайлап ал, акыллым! — дигәннәр. Аккош бәбкәсе велосипедка менеп атланган да йөгерткән дә киткән. Аңа карап сатучылар:

— Менә егет икән бу малай, тамагына шәп ашый, ахры, — дигәннәр, ә аккош үз баласының булдыклылыгын күреп, елмаеп, кәефләнеп карап тора икән. Малай велосипедны йөгертә дә йөгертә икән.

Киек каз бәбкәсенә дә чират җиткән. Ул аккош бәбкәсе белән бер яшьтә булса да, аңа караганда бик ябык, буйга да бик кечкенә икән. Аңа да велосипедның көмеш төслесен биргәннәр:

— Йә әле, акыллым, син дә йөгереп кара! — дигәннәр. Каз бәбкәсе бер атланып караган — булдыра алмаган, икенче атланырга уйлаган — егыла язган, өченче тапкыр атланырга теләгән икән — егылып ук киткән, әйләндермәгәч, велосипед та китмәгән. Магазинда эшләүче абыйлар шунда ук йөгереп килеп җиткәннәр, киек каз бәбкәсенә менә шушы сүзләрне әйткәннәр:

— Син, акыллым, ашны аз ашыйсың, вакытында йокламыйсың, һавада уйнамыйсың, ахры, шуңа күрә син ябык, буең да кечкенә, шуңа күрә велосипедка аягың да җитми, хәзергә өеңә кайтып тор, зур үскәч, килерсең, — дигәннәр һәм велосипедны да алып киткәннәр. Каз бәбкәсе бик күңелсезләнеп кайтып киткән, ә аккош бәбкәсе велосипедына атланып җилдергән.

Хәзер инде, «велосипедка аягым җитсен», дип, каз бәбкәсе азыкны да күп ашый, вакытында йоклый да, саф һавада да уйный икән.

***

«Гусёнок и Лебедёнок» татарская сказка | «Каз белән Аккош» татар әкияте (на русском языке).
Татарские сказки для детей и малышей.Абдулла Алиш.

Посреди широких зелёных лугов разлилось не­большое озеро. У берегов его растут камыши и осока. Охотники редко заходят туда, и озеро всегда спокойно, как гладкое зеркало.

На этом озере жили Белая Лебедь и Серая Гусыня. Жили они дружно, ловили рыбу, пили чистую, про­зрачную воду. И были у них птенцы — Гусёнок и Ле­бедёнок.

Однажды в жаркий летний день Белая Лебедь и Серая Гусыня выплыли на середину озера погулять.

Гусыня и говорит:

— Что мне делать с моим непослушным сыном? Ничего есть не хочет. Только воду пьёт — не перестаёт.

В самом деле, чем только ни угощала Серая Гусыня своего Гусёнка: и рыбками, и зелёными лягушками, и вкусными раками, Гусёнок и смотреть ни на что не хочет. Кушать — для Гусёнка самое трудное дело, просто мученье.

А Лебедёнок — тот сам кушает с ложки. Как толь­ко мама позовёт его, бежит к столу. Что дадут — всё съест. И спать ложится вовремя. И на озере играет сколько надо. Поэтому и растёт здоровым и крепким.

Вот о чём говорили Белая Лебедь и Серая Гусыня, плавая по озеру.

Подплыли к ним Гусёнок и Лебедёнок.

— Мама, — сказал Лебедёнок,- купи мне вело­сипед.

— Мама,- пропищал Гусёнок своей маме- купи мне тоже велосипед.

— Ладно, купим,- ответили мамы и поплыли к берегу. Дети за ними. Вышли на берег и пошли вчет­вером в магазин.

Мамы и говорят продавцам:

— Здравствуйте, покажите, пожалуйста, нашим деткам велосипеды.

А продавцы отвечают:

— Пожалуйста, милости просим.

Вынесли продавцы велосипеды, блестящие, как се­ребро, показывают Лебедёнку и говорят:

— Выбирай, мальчуган, выбирай, умница, какой тебе понравится.

Лебедёнок выбрал велосипед, сел, завертел лапками и поехал.

— Молодец,- сказали продавцы,- наверное, этот мальчик хорошо кушает.

Белая Лебедь смотрит на своего сыночка, любуется им. А Лебедёнок всё катается да катается.

Подошли продавцы к Гусёнку. Хоть он и ровесник Лебедёнку, но ростом мал и на вид слабенький. Дали и ему продавцы велосипед, блестящий, как серебро.

— Ну-ка, мальчуган, ну-ка, умница, покатайся и ты.

Гусёнок попробовал сесть на велосипед — ничего не вышло. Попробовал в другой раз — чуть не упал. По­пробовал в третий раз — упал и больно ушибся. Под­няли его продавцы, посадили на велосипед. А у Гусён­ка лапки до педалей не достают, колёсики-то не вер­тятся. Велосипед — ни с места.

— Вот,- сказали продавцы,- ты, наверное, мало ешь, поздно ложишься спать, не играешь на озере. Поэтому ты мал, и лапки у тебя не — достают до педалей. Иди домой, подрастёшь, тогда и приходи за вело­сипедом.

Гусёнок печально поплёлся домой. А впереди ехал на велосипеде Лебедёнок, и велосипед его блестел на солнце, как серебро.