Төлке, Куян һәм Әтәч| Лиса, заяц и петух русская народная сказка (на татарском и русском).
Булган, ди, Төлке белән Куян. Төлке боздан, Куян кайрыдан өй салганнар.
Матур яз җиткән—Төлкенең өе эрегән дә аккан, ә Куянның өе һаман шул килеш калган.
Менә Төлке кунып чыгарга Куяннан рөхсәт сораган. Ә соңыннан Куянны үзен куып чыгарган. Куян елый-елый бара икән. Аңа Эт очраган:
— һау-һау-һау! Куян, нигә елыйсың?—дигән аңа Эт.
— Нигә еламаска?! Минем өем кайрыдан, төлкенең өе боздан салынган иде. Төлке миннән кунып чыгарга гына рөхсәт сораган иде, соңыннан үземне куып чыгарды,— дигән Куян.
— Елама, Куян! Мин аны куып чыгарырмын,— дигән Эт. Алар өй янына килгәннәр. Эт өрә башлаган:
— һау-һау-һау! Төлке, чык, бар кит! Ә төлке аларга мич башыннан:
— Балта кайрыйм, пычак кайрыйм, сикереп төшәрмен дә өзгәләп ташлармын,— дигән.
Эт курыккан да чыгып качкан.
Куян елый-елый тагын юл буйлап китеп барган. Аңа Аю очраган:
— Нигә елыйсың, Куян?
— Ничек еламаска?! Минем өем кайрыдан, Төлкенең өе боздан салынган иде. Төлке миннән кунып чыгарга гына рөхсәт сорады, соңыннан үземне куып чыгарды,— дигән Куян.
— Елама, Куян,— дигән Аю,— мин аны куып чыгарырмын.
— Юк, куа алмассың шул! Эт барган иде, куып чыгара алмады, син дә куа алмассың,— дигән Куян.
— Юк, куармын!—дигән Аю.
Аю белән Куян кайры өйгә киткәннәр.
— Төлке, бар чыгып кит! — дип акырып җибәргән Аю. Ә Төлке аларга мич башыннан:
— Мич башында балта кайрыйм, пычак кайрыйм, сикереп төшәрмен дә өзгәләп ташлармын! — ди икән.
Аю курыккан да китеп барган.
Куян елый-елый тагын киткән. Юлда аңа Үгез очраган.
— Нигә елыйсың, Куян?—дигән Үгез.
— Ничек еламаска?! Минем өем кайрыдан, Төлкенең өе боздан салынган иде. Төлке миннән кунып чыгарга гына рөхсәт сораган иде, соңыннан үземне куып чыгарды,— дигән Куян.
— Әйдә, Куян, киттек, мин аны куып чыгарырмын,— дигән Үгез.
— Юк, Үгез, куа алмассың. Эт куды, чыгара алмады, Аю куды, чыгара алмады, син дә куып чыгара алмассың,— дигән Куян.
— Юк, куармын!—дигән Үгез.
Алар өй янына килгәннәр. Үгез үкереп җибәргән:
— Бар, Төлке, чыгып кит!—дигән. Ә Төлке аларга мич башыннан:
— Мич башында балта кайрыйм, пычак кайрыйм, сикереп төшәрмен дә өзгәләп ташлармын! — дигән.
Үгез курыккан да йөгереп качып киткән.
Куян елый-елый тагын киткән, элеккедән дә каты елый икән бу. Аңа җилкәсенә чалгы салган әтәч очраган.
— Кикри-күк! Нигә елыйсың, Куян?—дигән Әтәч.
— Ничек еламаска?! Минем өем кайрыдан, Төлкенең өе боздан салынган иде. Төлке миннән кунып чыгарга гына рөхсәт сораган иде, соңыннан үземне куып чыгарды,— дигән Куян.
— Әйдә киттек, мин аны куып чыгарырмын,— дигән Әтәч.
— Юк, Әтәч, куа алмассың! Эт барды, куа алмады, аю барды, куа алмады, Үгез куды, куа алмады, син дә куа алмассың, — дигән Куян.
— Юк, куармын! — дигән Әтәч.
Алар өй янына барып җиткәннәр. Әтәч тәпиләре белән тибенгән, канатлары белән кагынган:
— Кикри-кү-ү-к!
Җилкәмдә чалгы китерәм,
Төлкене чабып үтерәм!
Тиз төш, Төлке, мич башыннан,
Хәзер үк чыгып кит моннан! — дигән Әтәч.
Төлке моны ишеткәч, бик курыккан һәм:
— Хәзер, аягыма гына киям…— дигән.
— Кикри-кү-ү-к!
Җилкәмдә чалгы китерәм, Төлкене чабып үтерәм! Тиз төш, Төлке, мич башыннан, Хәзер үк чыгып кит моннан! — дип, тагын да ныграк кычкырган.
— Тунымны гына киям,— дигән Төлке. Әтәч өченче тапкыр кычкырган:
— Кикри-кү-ү-к!
Җилкәмдә чалгы китерәм, Төлкене чабып үтерәм! Тиз төш, Төлке, мич башыннан, Хәзер үк чыгып кит моннан!
Төлке өйдән чыгып качкан. Әтәч белән Куян өйдә бергә рәхәт-рәхәт тора башлаганнар. Әле дә булса торалар, ди, алар.
***
Жили-были лиса и заяц. У лисицы была избенка ледяная, а у зайчика лубяная. Пришла весна, и у лисы избушка и растаяла. А у зайчика стоит по-старому крепкая и красивая.
А лиса хитрая, попросилась к зайчику в избушку погреться, да и выгнала зайчика. Идет зайчик по дорожке и плачет, а навстречу ему собака:
— Гав, гав! Тяф, тяф! Что, зайчик, плачешь?
— Как мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная. Пришла весна, попросилась она ко мне, да меня самого и выгнала.
— Не плачь, зайчик! Я тебе помогу, мы ее из избушки прогоним!
Пошла собака к избушке, а лиса с печки кричит:
— Как выскочу, как выпрыгну, пойдут клочки по закоулочкам!
Собака испугалась и убежала. Зайчик опять идет и плачет, а навстречу ему медведь:
— О чём, зайчик, плачешь?
— Как же мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная. Пришла весна, у лисы избушка растаяла. Так она меня из моей же избушки и выгнала.
— Не плачь, зайчик! Я твоему горю помогу, мы ее из избушки прогоним!
— Нет, не поможешь! Собака гнала, не выгнала. И ты, косолапый, не выгонишь.
— Ну, то — собака, а я — медведь!
Подошли они к избёнке, Медведь как зарычит:
— Уходи, Лиса, вон из избушки!
А Лиса с печи как закричит:
— Как выскочу, как выпрыгну, пойдут клочки по закоулочкам!
Медведь испугался и убежал. Идёт опять Зайчик, ему навстречу Бык:
— О чем, зайчик, плачешь?
— Как же мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная. Пришла весна, у лисы избушка растаяла и она меня из моей же избушки и выгнала.
— Я тебе, косой, помогу! Пойдём, я ее выгоню!
— Нет, бык, не выгонишь! Собака — не выгнала, медведь — не выгнал и тебе не выгнать хитрую лису!
Подошли они к избёнке, Бык как закричит:
— Уходи, Лиса, вон!
А Лиса на печи лежит и кричит:
— Как выскочу, как выпрыгну, пойдут клочки по закоулочкам!
Бык испугался и убежал.
Идет зайчик дальше по дорожке, плачет. Eму навстречу петух с косой:
— Кукареку! O чем, зайчик, плачешь?
— Как же мне не плакать? Была у меня избушка лубяная, а у лисы — ледяная. Пришла весна, у лисы избушка растаяла. Так она меня из моей же избушки и выгнала.
— Пойдем, зайчик, я тебе помогу, лису выгоню!
— Нет, петух, не поможешь! Собака гнала — не выгнала, медведь гнал — не прогнал, бык гнал — не выгнал!
Подошли они к избёнке, Петух лапами затопал, крыльями забил:
— Кукареку! Несу косу на плечи, хочу лису посечи! Поди, лиса вон!
Лиса услыхала, испугалась и говорит:
— Одеваюсь…
Петух опять:
— Кукареку! Несу косу на плечи, хочу лису посечи! Поди, лиса, вон!
Испугалась лиса и убежала, а петух с зайчиком стали жить поживать и добра наживать.
Загрузка...
